Het thema van dit jaar is natuurlijk aan tafel. Voor mij, cultureel erfgoed studente, kwamen er gelijk verschillende schilderijen in me op die te maken hebben met het thema eten, al dan niet met mensen er bij: Het Stilleven met Kazen geschilderd door Floris Claesz van Dijck ca. 1615 b.v., of juist de bijzondere tafel van Jan Davidsz de Heem met de bekende bloemen.
Toen mij gevraagd werd een stuk te schrijven over kunst gerelateerd aan het thema “aan tafel”, kwam natuurlijk ook vooral Het Laatste Avondmaaltijd van Leonardo Da Vinci bij me op. Een tragisch verhaal, maar waarom precies dit verhaal?
Het verhaal van het Laatste Avondmaal is algemeen bekend, waarin Jezus aan tafel aankondigt dat een van zijn twaalf discipelen hem zal verraden. De fresco die het bekendst is geworden, is het iconografisch model van Leonardo Da Vinci in het dominicaner klooster in Milaan. De hertog van Ludovico gaf de opdracht aan Leonardo om in de refter van het Santa Maria delle Grazie deze fresco te schilderen. Terwijl ik dit schrijf, kom ik, na drie jaar hier gewoond te hebben, er ineens achter waarom de refter in Oudezijds, de refter heet.
Veel mensen weten niet hoe moeilijk het is om een fresco te maken. Er is maar een beperkt aantal pigmenten geschikt voor en het schilderen wordt direct op een vochtig medium gedaan, waardoor aanpassen van het werk bijna onmogelijk is. Zeker in die tijd. Het laatste avondmaal van Leonardo doet mij denken aan mijn tijd in Milaan waar ook ik voor drie maanden mocht wonen. Het betreffende fresco heb ik niet in het echt kunnen bewonderen, maar ik ben wel langs de kerk gelopen. Ik vond dat toch wel erg bijzonder. Ineens sta je voor het gebouw waar eeuwen geleden een fresco werd gemaakt, nú wereldberoemd.
De reis naar Milaan en het thema aan tafel doet mij ook aan andere dingen denken. Als je voor langere periode weg gaat, moet je weer leren je eigen routine te vinden. Nieuwe mensen leer je kennen en je maakt weer eigen tradities. Je komt terug met nieuwe ervaringen en kennis. Toch voelen de woorden “zullen we aan tafel” zo vertrouwd, dat je ook weer blij bent om aan tafel te zitten met iedereen.
De laatste associatie die ik heb met het thema, is de eigen versie van Andy Warhol van het Laatste Avondmaal. Het is een modern kunstwerk. Wat voor mij dit schilderij bijzonder maakt, is het feit dat je er uren naar kunt blijven kijken en je fantasie rustig de vrije loop kunt laten. Voor mij betekent dit schilderij een thuis waar je kan komen en waar gezelligheid is.
